ช่วงฤดูหนาว อุณหภูมิ ความชื้นในอากาศ และความยาวของแสงอาทิตย์กลางวัน–กลางคืนมีการเปลี่ยนแปลง ซึ่งสามารถส่งผลต่อสุขภาพ โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่ความสามารถในการปรับตัวต่อสภาพแวดล้อมลดลง
นพ.อัครฐาน จิตนุยานนท์ รองอธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวว่า ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงสูงต่อภาวะอุณหภูมิกายต่ำ (Hypothermia) และโรคระบบหัวใจและหลอดเลือดกำเริบ เช่น หัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน และหลอดเลือดสมองตีบ เนื่องจากกลไกควบคุมอุณหภูมิร่างกายทำงานลดลง ทำให้สูญเสียความร้อนได้ง่าย ประกอบกับความเย็นที่กระตุ้นให้หลอดเลือดหดตัวจนความดันโลหิตสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว
นอกจากนี้ยังเสี่ยงต่อโรคระบบทางเดินหายใจ เช่น ไข้หวัดใหญ่และปอดอักเสบ เพราะภูมิคุ้มกันต่ำและจากการอยู่รวมกันในที่ปิด จำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้สูงอายุต้องได้รับการดูแลให้ร่างกายอบอุ่นตลอดเวลา สวมใส่เสื้อผ้าหลายชั้น ควบคุมโรคประจำตัวด้วยการวัดความดันสม่ำเสมอ และรับประทานยาตามแพทย์สั่ง พร้อมทั้งป้องกันการติดเชื้อด้วยการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ และสวมหน้ากากอนามัย เพื่อให้ผ่านพ้นช่วงฤดูหนาวได้อย่างปลอดภัย
พญ.บุษกร โลหารชุน ผู้อำนวยการสถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ กล่าวเสริมว่า นอกจากความเสี่ยงทางกายแล้ว สุขภาพจิตใจและสังคมในช่วงฤดูหนาวก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน เนื่องจากอากาศเย็น การอยู่บ้านนานขึ้น และกลางคืนที่ยาวนาน อาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าและความเหงาได้ง่าย เพื่อป้องกันภาวะดังกล่าว ผู้สูงอายุควรมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม ผ่านการพูดคุยกับครอบครัวหรือเพื่อนฝูงสม่ำเสมอ และหากิจกรรมผ่อนคลายที่ช่วยกระตุ้นสมองทำภายในบ้าน เช่น การอ่านหนังสือ หรือการทำอาหาร
นอกจากนี้ หากสภาพอากาศเอื้ออำนวย การเข้าร่วมกิจกรรมกลุ่มนอกบ้านจะช่วยลดความเหงาและกระตุ้นการทำงานของสมองได้ดีขึ้น หากมีอาการไม่สบายใจหรือซึมเศร้าต่อเนื่อง ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมโดยเร็วที่สุด
ดังนั้น ในช่วงหน้าหนาวนี้ ผู้สูงอายุควรรักษาร่างกายให้อบอุ่น ออกกำลังกายเบาๆ สม่ำเสมอ บริโภคอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะอาหารที่ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ได้แก่ ผักและผลไม้ที่มีวิตามิน ติดต่อสื่อสารกับครอบครัวและเพื่อนฝูง หรือออกมาทำกิจกรรมภายนอกบ้าน เพื่อบรรเทาความเหงาและเสริมสร้างกำลังใจ พักผ่อนให้เพียงพอ และหากิจกรรมที่ช่วยคลายเครียด เช่น การฝึกสมาธิหรืออ่านหนังสือ นอกจากนี้อาจเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ลดความเสี่ยงในการติดเชื้อด้วยการฉีดวัคซีนสำหรับผู้สูงอายุ ได้แก่ วัคซีนไข้หวัดใหญ่ และวัคซีนปอดอักเสบ เป็นต้น