การเสียชีวิตจากภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะเกิดได้กับทุกเพศวัย สถาบันโรคทรวงอกแนะนำให้คัดกรองเบื้องต้นว่ามีโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิดพันธุกรรมหรือไม่ เพื่อหาวิธีป้องกันและรักษาไม่ให้เกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน
นพ.ธนินทร์ เวชชาภินันท์ รองอธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวว่า ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ คือ การที่หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะตามธรรมชาติ โดยอาจมีภาวะหัวใจเต้นเร็วเกินไป (มากกว่า 100 ครั้งต่อนาที) หรือหัวใจเต้นช้าเกินไป (น้อยกว่า 40–50 ครั้งต่อนาที) ซึ่งเกิดจากการทำงานที่ผิดปกติของระบบไฟฟ้าในหัวใจ ส่งผลให้การสูบฉีดเลือดไปยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกายไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร และอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง นำไปสู่ภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้
ทางด้าน นพ.เขตต์ ศรีประทักษ์ ผู้อำนวยการสถาบันโรคทรวงอก กรมการแพทย์ กล่าวเพิ่มเติมว่า ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะและเสียชีวิตแบบเฉียบพลัน มักจะเกิดจากสัญญาณไฟฟ้าหัวใจเต้นผิดจังหวะจากหัวใจห้องล่างซ้าย ทำให้หัวใจเต้นเร็วเกินไปหรือไม่สม่ำเสมอ ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะเกิดได้หลายสาเหตุ เช่น โรคประจำตัว (เบาหวาน ความดันโลหิตสูงที่ควบคุมได้ไม่ดี โรคลิ้นหัวใจตีบหรือรั่ว หลอดเลือดหัวใจตีบ) ภาวะไม่สมดุลของเกลือแร่ในร่างกาย พฤติกรรมการใช้ชีวิต (ความเครียด การดื่มแอลกอฮอล์ คาเฟอีน เครื่องดื่มชูกำลัง การสูบบุหรี่ การใช้ยาบางชนิดที่มีผลให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ) ความเสื่อมของการทำงานหัวใจตามอายุทำให้ระบบไฟฟ้าในหัวใจทำงานผิดปกติ และอีกสาเหตุหนึ่งที่ไม่ควรมองข้ามคือ เกิดจากพันธุกรรมที่ส่งผลต่อโครงสร้างหรือระบบไฟฟ้าของหัวใจ กล่าวคือ ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ จะมีความเสี่ยงสูงกว่า
ทั้งนี้ ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะจากพันธุกรรมที่มีมาแต่กำเนิดนั้น ก่อให้เกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้หลายชนิด ได้แก่
- โรคไหลตาย
- โรคกล้ามเนื้อหัวใจหนา หรือหัวใจโต ซึ่งอาจทำให้เกิดภาวะวูบ และหัวใจวาย
- ไม่ได้เกี่ยวกับโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ แต่หัวใจวายเฉียบพลันอาจเกิดจากภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด หรือกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบในคนอายุน้อยหลังการติดเชื้อบางอย่าง
- โรคลิ่มเลือดอุดตันในปอด
สำหรับการตรวจวินิจฉัยโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะจากพันธุกรรมนั้น แนะนำให้บุคคลในครอบครัว ญาติสายตรงที่มีประวัติคนในครอบครัวเสียชีวิตตอนอายุยังน้อย หรือเสียชีวิตจากหัวใจเต้นผิดจังหวะ ควรพบแพทย์ตรวจคัดกรองเบื้องต้นว่าเป็นโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิดพันธุกรรมหรือไม่ เพื่อวางแผนการรักษาหรือป้องกันไม่ให้เกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้
ในกรณีฉุกเฉิน เมื่อพบผู้ป่วยที่วูบหมดสติ สิ่งที่ทำได้คือการกู้ชีพขั้นพื้นฐาน (CPR) แต่หากบริเวณนั้นมีเครื่องกระตุกหัวใจไฟฟ้าอัตโนมัติ (AED) สามารถใช้ดูสัญญาณไฟฟ้าหัวใจในช่วงเกิดเหตุได้ว่ามีข้อบ่งชี้ในการกู้ชีพผู้ป่วยกลับมาด้วยการช็อกด้วยเครื่องได้หรือไม่ โดยในระหว่างนี้ควรรีบติดต่อเจ้าหน้าที่ โทร. 1669 เพื่อช่วยเหลือและนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด
ทั้งนี้ ศูนย์ฝึกอบรมปฏิบัติการช่วยชีวิตพื้นฐานและการช่วยชีวิตขั้นสูง (CPR) สถาบันโรคทรวงอก ได้จัดโครงการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐาน (Basic Life Support) การช่วยชีวิตขั้นสูง (CPR) และการใช้เครื่องกระตุกหัวใจอัตโนมัติ (AED) ทั้งระดับพื้นฐานสำหรับคนทั่วไป และคอร์สสำหรับบุคลากรทางการแพทย์ สามารถติดตามรายละเอียดได้ทางเว็บไซต์สถาบันโรคทรวงอก https://www.ccit.go.th หรือโทร 02-547-0999