ในยุคที่โซเชียลมีเดียกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน เด็กๆ และผู้ใหญ่หลายคนต่างก็ “ติดจอ” กันจนถอนตัวไม่ขึ้น แต่ในขณะที่ผู้ใหญ่มีประสบการณ์และวิจารณญาณในการแยกแยะข้อมูล เด็กๆ กลับยังขาดเกราะป้องกันที่จำเป็น ทำให้เสี่ยงถูกชักจูงโดยข่าวลวงหรือคนร้ายในโลกออนไลน์ที่แฝงตัวมาเพื่อผลประโยชน์ รู้จักวิธีช่วยให้เด็กใช้หน้าจออย่างปลอดภัย และสร้างภูมิคุ้มกันทางใจให้แข็งแรงในยุคดิจิทัล
ดังนั้นพ่อแม่ผู้ปกครองจำเป็นอย่างยิ่งต้องจัดเวลาในการอยู่กับเด็กเพื่อให้คำแนะนำเด็กในเรื่องต่างๆ ด้วยตัวเอง เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้กับเด็ก ขณะเดียวกันก็จำกัดเวลาในการอยู่กับจอและสื่อสังคมออนไลน์สำหรับเด็กและวัยรุ่น แม้ว่าเด็กๆ จำเป็นต้องรู้จักเทคโนโลยี แต่สิ่งสำคัญคือ การใช้หน้าจออย่างเหมาะสมและสมดุล โดยมีคำแนะนำจากกรมสุขภาพจิตดังนี้
คำแนะนำตามช่วงวัย
- ต่ำกว่า 18 เดือน – หลีกเลี่ยงหน้าจอทุกชนิด ยกเว้นวิดีโอคอลกับคนใกล้ชิด โดยมีพ่อแม่ร่วมอยู่ด้วย
- 18–24 เดือน – ใช้ได้บ้างแต่ต้องมีพ่อแม่ร่วมดู-เล่นด้วย
- 2–5 ปี – ไม่เกินวันละ 1 ชั่วโมง ควรดู/เล่นร่วมกับพ่อแม่
- 6 ปีขึ้นไป – ควบคุมเวลา และให้ความสำคัญกับกิจกรรมอื่น เช่น นอนหลับ ออกกำลังกาย และเวลาครอบครัว
พ่อแม่ผู้ปกครองต้องคอยสังเกตสัญญาณเตือนทางสุขภาพที่มีผลต่อเด็กจากการติดโซเชียล ได้แก่
- พัฒนาการช้า พูดน้อย ไม่เข้าสังคม
- หงุดหงิดง่าย วิตกกังวล ซึมเศร้า
- นอนไม่หลับ ผลการเรียนตก
- มีปัญหาเมื่อขาดหน้าจอ
กรมสุขภาพจิตแนะนำหลักการสำคัญในการใช้หน้าจอและสื่อสังคมออนไลน์ โดยให้มีแผนการใช้สื่อของครอบครัว เช่น กำหนด “เขตปลอดหน้าจอ” ไม่ใช้หน้าจอเป็นพี่เลี้ยง โดยพ่อแม่ควรมีส่วนร่วมเสมอกับการอยู่กับหน้าจอของลูก เพื่อให้เลือกเนื้อหาที่เหมาะกับวัย ส่งเสริมกิจกรรมในโลกจริง เช่น เล่นกลางแจ้ง พบเพื่อน ที่สำคัญพ่อแม่ผู้ปกครองควรเป็นตัวอย่างที่ดีในการใช้หน้าจอ ทั้งนี้หากพ่อแม่ผู้ปกครองมีข้อสงสัย ควรรีบปรึกษาจิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น หรือนักจิตวิทยา
